T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
AYDIN / SÖKE - Sazlıköy Hilmi Fırat Ortaokulu

Sevgi Çocuğun Beynini Nasıl Etkiliyor?

Aşağıdaki iki görüntü, üç yaşındaki iki farklı çocuğun beyin taramasına ait. Soldaki beyin sağdaki beyne göre daha büyük, daha az noktaya ve karanlık bölgeye sahip.

Nörologlara göre bu büyük farkın temel sebebi, annelerinin çocuklara davranış biçimindeki farklılıklar.

Daha küçük beyne sahip olan çocuk ciddi ihmal ve istismara maruz kalmış gibi görünüyor.

Bebeklerin beyinleri, çevreleriyle etkileşime geçtikçe ve çevrelerinde nasıl var olacaklarını öğrendikçe büyür ve gelişir.

Bebekler ağlamaları sonucu yemeğe veya uykuya kavuştuklarında, duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını nasıl karşılayacaklarını anlamalarını sağlayan nöral yolları güçlendirirler. Ancak ağlamalarına karşılık alamayan veya istismar edilen bebekler, bu durumdan daha farklı dersler çıkarırlar.

Olumsuz koşullar altında geliştirilmiş ve güçlendirilmiş nöral yollar, çocukları bulundukları olumsuz ortamla baş etmeye hazırlar; bakıma ve nazik davranışlara tepki verme becerilerine zarar verebilir.  

Yeni yayınlanan bir rapora göre, yukarıdaki görüntüde sağ tarafta yer alan beyin, sol taraftaki beyinde bulunan temel bölgelerin bir kısmına sahip değil.

Bu eksikliklerin sonuçları çok açık: Soldaki daha büyük beyne sahip olan çocuğun daha zeki olma ve başkalarıyla empati kurma becerisini geliştirme ihtimali, sağdakine oranla çok daha yüksek.

Böylesine ciddi derecede bir ilgisizlik hali çok yıkıcı sonuçlara yol açabilir. Bu düzeyde bir stimülasyon eksikliği, daha az nöral yolun geliştirilmesine sebep olarak öğrenmeye engel olabilir.

Bebeklikte ebeveynle/bakımverenle bağ kuramamak, bu çocukların başkalarıyla anlamlı ilişkiler kurmakta her zaman güçlük çekecekleri anlamına geliyor. Ancak yapılan araştırmalar, zamanın ne kadar önemli bir etken olduğunu da gözler önüne seriyor: Bebekken evlat edinilen çocuklar, yürümeye başladıktan sonra evlat edinilen çocuklara oranla daha büyük bir iyileşme oranı gösteriyor.

Buna karşın, daha küçük beyne sahip olan çocuğun uyuşturucuya bağımlı olma, şiddet içeren suçlara karışma, işsiz kalma ve devlet desteğine bağlı olarak yaşama ihtimali daha yüksek.

Aynı zamanda zihinsel ve diğer ciddi sağlık sorunlarına sahip olma olasılığı da daha yüksek.

İhmal ve istismarın gelişen beyin üzerindeki uzun süreli etkilerinden bazıları şunlar:

  • Beynin sol yarım küresinin yeterince gelişememesi ki bu, depresyon riskini artırabilir
  • Limbik sistemde, panik bozukluğa ve travma sonrası stres bozukluğuna yol açabilecek duyarlılığın oluşması
  • Hipokampüs (beyin çıkıntısı) ve limbik anormalliklerde, dissosiyatif bozukluklar ve hafıza kaybı riskini artıran az büyüme gözlemlenmesi
  • Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna sebep olduğu bilinen, beynin iki yarım küresi arasındaki ilişkinin zarar görmesi

California Üniversitesi'nden Profesör Allan Schore, bebeklere hayatlarının ilk iki yılında düzgün şekilde bakılmazsa, bunun gelişimlerinde çok büyük sonuçlara sebep olabileceğini söylüyor.  

Schore, bu durumda, zeka da dahil olmak üzere çeşitli beyin fonksiyonlarının bir kısmının düzgün işleyemeyeceğini belirtiyor.  

Maalesef, bu fonksiyonların hiçbir zaman gelişmemesi ve var olmaması ihtimali mevcut.

Bakımına iki yaşını geçtikten sonra başlanan ihmal edilmiş çocuklar için özellikle endişe verici bir ihtimal bu.

Anne ne kadar ihmalkarsa, çocuktaki hasar da o kadar belirgin oluyor.

Görüntüler ayrıca endişe verici bir döngüye dikkat çekiyor: Ebeveynleri tarafından ihmal edildikleri için tam olarak gelişmemiş beyinlere sahip ebeveynler, kendi çocuklarını benzer şekilde ihmal ediyorlar.

Ancak, Birleşik Devletler'de yapılan bir araştırma, duruma erken müdahale ederek ve ailelere destek olarak bu döngünün kırılabileceğini ortaya koyuyor.  

Araştırma, bu yılın başlarında yayınlanan ve yaşamlarının ilk safhalarında annelerinden sevgi ve şefkat gören çocukların daha zeki olduğunu ve öğrenme becerilerinin de daha yüksek olduğunu bulan başka bir çalışma ile ilişkili.

Bebeklik ve erken çocukluk döneminde edinilen deneyimler, çocukların zekalarını, duygularını ve kişiliklerini şekillendiren temeli oluşturur.

Bu deneyimler olumsuz olduğu takdirde çocuklar, özellikle de erkenden bir müdahale gerçekleşmezse, hayatları boyunca duygusal, davranışsal ve öğrenmeyle ilgili problemlerden muzdarip olabilirler.

Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden çocuk psikiyatrları ve nörologlar tarafından yürütülen bir çalışma, anneleri tarafından erken yaştan itibaren şefkatle bakılan okul çağındaki çocukların daha büyük hipokampüse sahip olduğunu buldu. Bu bölge, öğrenme, hafıza ve stres tepkisi açısından özellikle önemli.

Bu çalışma, çocukların beyin anatomisindeki en önemli bölgedeki değişimlerin annenin bakımı ile ilgili olduğunu gösteren ilk araştırma niteliği taşıyor.

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 25.11.2019 - Güncelleme: 28.03.2023 15:23 - Görüntülenme: 1261
  Beğen | 1  kişi beğendi