Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan yeni bir kılavuzda; 1 yaşından küçük bebeklerin elektronik ekranlara hiçbir şekilde maruz kalmaması gerektiği ve 2 ila 4 yaş arasındaki çocukların da ekran başında günde bir saatten fazla vakit geçirmemesi gerektiği belirtiliyor.

Kılavuzda, 5 yaşından küçük çocukların ekran zamanını kısıtlamanın, bazı durumlarda ise tamamiyle ortadan kaldırmanın çocukların daha sağlıklı yetişkinler haline gelmelerine katkı sağlayacağı söyleniyor.

Ancak araştırmacılar, çocukların elinden iPad'lerini ve diğer elektronik cihazlarını almanın tek başına yeterli olmadığına dikkat çekiyor. Kılavuzda, 5 yaşından küçük çocukların ergenlik ve yetişkinlik döneminde obezite ve başka hastalıkların açığa çıkmasını engelleyecek sağlıklı alışkanlıklar geliştirmeleri için daha fazla egzersiz yapmaları ve daha çok uyumaları gerektiği vurgulanıyor.  

Dünya Sağlık Örgütü direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, "Sağlıklı bir hayat sürmek için doğduğunuz andan itibaren bu yolda yapılması gereken her şeyi yapmanız gerekiyor," diyor. "Erken çocukluk dönemi, gelişimin çok hızlı olduğu ve aile yaşam şeklinin genel sağlığı iyileştirecek yönde benimsenebileceği bir dönemdir."

Daha önceki nesiller, radyo ve televizyonun sağlık üzerindeki etkileri hakkında endişe duyuyordu. Benzer şekilde, günümüzdeki araştırmacılar da televizyon, bilgisayar, akıllı telefon, dijital tablet ve video oyunu gibi elektronik aygıtlarla etkileşime geçme eyleminin kısaltması olan "ekran zamanının" beyin gelişimi ve genel sağlık üzerindeki etkilerini inceliyorlar. Ancak, ekran zamanının kısa ve uzun vadeli etkileri hakkında hala sınırlı veri mevcut.

Ulusal Sağlık Enstitüleri, Adolescent Brain Cognitive Development (Ergen Beyni Bilişsel Gelişimi) olarak bilinen projeye 300 milyon dolarlık bir yatırım yaptı. Çalışma, beyin gelişiminin madde kullanımı, beyin sarsıntısı ve ekran zamanı gibi farklı deneyimlerden nasıl etkilendiğini bulmayı amaçlıyor. Araştırma, 9 ve 10 yaşındaki çocukları ilk yetişkinlik dönemine kadar takip ediyor ve veriler henüz başlangıç aşamasında.

Amerikan Pediatri Akademisi 2016 yılında yayınladığı kılavuzda, 18 aydan küçük bebeklerin görüntülü konuşma dışında ekran zamanına maruz kalmaması gerektiğini belirtmişti. 18 ila 24 aylık bebeklerin ise ebeveyn veya bakımveren eşliğinde, yalnızca "yüksek kaliteli programları" izlemesini tavsiye etmişti. Kılavuz, 2 ila 5 yaş arası çocukların da onaylanmış programları günde en fazla bir saat izlemesi gerektiğini bildiriyordu.

Amerikan Pediatri Akademisi'nin yayınladığı bu kılavuzun yazarlarından biri olan çocuk doktoru Dr. David Hill, ekran içeriklerinin 18 aydan küçük çocuklara sağladığı bilinen bir fayda olmadığını söylüyor. Ancak teknolojinin, yeni cihazların genç beyinlere etkilerini ölçmek üzere yürütülen bilimsel çalışmalardan daha hızlı ilerlediğini de ekliyor.    

Dr. Hill, Dünya Sağlık Örgütü'nün "tedbirli davrandığını" belirterek şöyle diyor: "Ekran zamanının faydalı bir şey olduğundan emin değilsek ve kötü etkileri olduğuna dair sebeplerimiz de varsa, buna neden maruz kalalım ki?"  

Dr. Hill, Amerikan Pediatri Akademisi'nin yeni bir kılavuz yayınlamayı düşündüğünü belirtiyor.

"Gelen önerileri değerlendirdikçe ve veriler daha ulaşılabilir hale geldikçe, gelecekte bir kılavuz yayınlamamız çok olası," diyor. "Ancak kapsamlı bir kaynak taraması olmadan bunu söylemek zor, çünkü politikamız bunu gerektiriyor."  

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan kılavuz Amerikan Pediatri Akademisi'nin önerilerinden çok ötede.

Dünya Sağlık Örgütü'nde bulaşıcı olmayan hastalıkların gözetimi ve önlenmesi programının yöneticisi olan Dr. Fiona Bull, kılavuzu geliştiren uzmanlara liderlik etti.  

"Fiziksel aktiviteyi artırmak, ekran karşısında geçirilen hareketsiz zamanı azaltmak ve kaliteli uyku uyumak; küçük çocukların fiziksel, zihinsel ve genel sağlığını iyileştirecek, ileriki yaşamlarında obezite ve buna bağlı hastalıkların ortaya çıkma ihtimalini de düşürecektir," diyor Dr. Bull.

Araştırmacılar ayrıca, 5 yaşından küçük çocukların bebek arabasında, mama sandalyesinde veya ebeveynin sırtına bağlı şekilde tek seferde bir saatten fazla tutulmamasını öneriyor. 1 ila 5 yaşındaki çocuklar da günde üç saat hareket etmeli ve en az on saat uyumalılar.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, 1974 yılından bu yana dünyadaki obez insanların sayısı neredeyse üçe katlandı. Geçmişte, varlıklı ülke olmanın bir belirtisi olarak kabul gören çocukluk çağında obezite oranları, Afrika ve Asya başta olmak üzere düşük ve orta gelirli ülkelerde korkutucu bir şekilde artıyor.

Örgüt, çocuklar için mevcut fiziksel aktivite önerilerini uygulayamamanın, her yıl dünya çapında tüm yaş gruplarında obezite sebebiyle gerçekleşen beş milyondan fazla ölümden sorumlu olduğuna dikkat çekiyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün çocukluk çağı obezite alanında çalışan Dr. Juana Willumsen, "Yapmamız gereken şey, çocukların tekrar oyun oynamasını sağlamak," diyor. "Aynı anda uyku kalitesini korurken, ekran karşısında geçirilen hareketsiz zamanı oyun zamanına çevirmeliyiz."