T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
AYDIN / SÖKE - Sazlıköy Hilmi Fırat Ortaokulu

"Büyüyünce Ne Olmak İstiyorsun?"

Çocukken bu sorudan nefret ederdim. Hiçbir zaman verecek iyi bir cevabım olmadı. Yetişkinler, film yönetmeni ya da astronot olmak gibi güçlü veya kahramanca bir mesleği hayal etmediğim için hayal kırıklığına uğrarlardı.

Üniversitedeyken tek "bir şey" olmak istemediğimin farkına vardım. Bir sürü şey yapmak istiyordum. Nihayetinde bir çözüm buldum: Örgütsel psikoloji uzmanı oldum. İşim, diğer insanların mesleklerinde yaşadıkları sorunları düzeltmek. Onları dışardan biri olarak gözlemleme fırsatım oldu. Film yönetmenlerinin nasıl çığır açtıklarını ve astronotların birbirilerine olan güven duygularının nasıl oluştuğunu keşfettim. Ve çocuklara ne olmak istediklerini sormanın kimseye bir fayda sağlamadığı konusunda ikna olmuş durumdayım.  

Bu soruyla ilgili ilk sıkıntım, çocukları kendilerini iş üzerinden tanımlamaya zorlaması. Biri büyüyünce ne olmak istediğinizi sorduğunda verdiğiniz "baba", "anne" veya "dürüst bir insan" gibi cevaplar, toplumsal olarak kabul edilen cevaplar değil. Yapılan çarpıcı bir araştırmanın ortaya çıkardığı gibi birçok ebeveyn çocuğuna kazandırmak istediği en önemli değerin "başkalarını önemsemek" olduğunu söylerken, çocuklarının en üstün değer olarak bireysel başarıyı görmesinin bir sebebi bu olabilir. Kendimizi işimizle tanımladığımız zaman, değerimiz de başardıklarımıza göre ölçülür.

İkinci problem ise herkese göre bir iş olduğu iması. İstediğiniz mesleği bilmeniz bir mutluluk kaynağı olabilir, ancak araştırmalar meslek seçme sürecinin öğrencilerin kaybolmuş ve kafası karışmış hissetmelerine yol açtığını gösteriyor. Bir meslek edinecek kadar şanslı olsanız bile, bu size uygun bir kariyer olacağı anlamına gelmiyor. Meslektaşlarımla beraber mesleklerin genelde beklentileri karşılayamadığını gördük: Tutkuyla istenilen çoğu meslek faturaları ödemeye yetmiyor ya da isteyen kişinin mesleğe yeteneği olmuyor. Amerikalı komedyen Chris Rock, bir lise müdürünün okula yeni başlayan liselilere isteyecekleri her şeyi olabileceklerini söylediğini duyduktan sonra, "Hanımefendi, bu çocuklara neden yalan söylüyorsunuz?" diye sordu. "Aralarından belki sadece dört tanesi istediği mesleğe sahip olabilecek. Kalan 2000 öğrenci için aynı şeyi söyleyemeyiz. Çocuklara gerçeği söyleyin. İyi olduğunuz alanda istediğiniz her şeyi olabilirsiniz – tabii, eğer işe alım yapıyorlarsa."

Diyelim ki bu zorluklarla başa çıkmayı başardınız, işte karşınızda üçüncü bir engel: Kariyerler nadiren çocukluk hayallerinizdeki beklentilerinizi karşılar. Bir araştırmaya göre, ideal işi aramak üniversite öğrencilerinin daha endişeli, stresli, bunalmış ve depresif hissetmelerine sebep oluyor ve arama sonuçlarından da daha az tatmin oluyorlar. Tim Urban'ın dediği gibi; mutluluk, gerçeklikten beklentileri çıkardığınız zaman elinizde kalan sonuçtur. Eğer mutluluk arıyorsanız, hayal kırıklığına uğramaya mahkumsunuz.

Düşük beklentilere sahip olmanın iyi yanı, istediğimiz ile elde ettiğimiz şey arasındaki boşluğu ortadan kaldırıyor olması. Kapsamlı bilimsel araştırmalar, bir işle ilgili toz pembe hayallere sahip olmaktansa o işi her yönüyle bilmenin, kabul etmenin ve gerçekçi bir bakış açısına sahip olmanın çok daha iyi sonuçlar doğurduğunu gösteriyor. Bu yüzden daha az heyecan duyabilirsiniz belki, ancak genel olarak baktığımızda daha verimli olursunuz ve işinizi bırakma ihtimaliniz de daha düşük olur. Oprah Winfrey bunu çok güzel özetliyor: "Yaptığınız iş sizi her zaman tatmin etmez."

Küçük çocukları yüksekleri hedeflemek ve büyük hayaller kurmak konusunda teşvik etmeyi destekliyorum. Ancak, işi, meslekleri incelemek olan biri olarak şunu söylemeliyim: Bu hayaller işten çok daha fazlasını içermeli. Çocuklara ne olmak istediklerini sormak, onları belki de hiç sahip olmak istemedikleri bir "kariyer kimliğini" edinmeye zorlayabilir. Bunun yerine, nasıl bir insan olmak istediklerini sorun onlara. Yapmak isteyebilecekleri tüm farklı şeylerin neler olduğunu sorun.

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 21.02.2020 - Güncelleme: 07.04.2023 11:02 - Görüntülenme: 664
  Beğen | 3  kişi beğendi